Eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus) jest gatunkiem roślinnym należącym do rodziny araliowatych (Araliaceae). Jest to drobny, ciernisty krzew, którego obszar występowania obejmuje rejon Władywostoku i Chabarowska w Rosji, południowo-wschodnie Chiny, Sachalin, Japonię i część Korei [1]. Roślina ta należy do roślin adaptogennych. Adaptogeny są klasą regulatorów metabolicznych (roślin pochodzenia naturalnego), które zwiększają zdolność organizmu do adaptacji czynników środowiskowych i unikania uszkodzeń ciała. Właściwości tych roślin dają możliwość wykorzystania ich w celu zwiększenia wydajności w sytuacjach stresu psychicznego i fizycznego, a tym samym mogą pozytywnie wpłynąć na wyniki sportowe. Substancję czynną tej rośliny stanowią złożone grupy eleuterozydów, które znajdują się głównie w kłączu oraz w korzeniu. Eleuterokok jest bogaty w fitosterole. Roślina ta posiada właściwości: immunostymulujące, przeciwzapalne, przeciwrodnikowe i odtruwające. Główne jej działanie to między innymi:
- regulacja przemiany tłuszczów i zapobieganie stłuszczeniu serca, wątroby i nerek.
- wspomaganie procesów zapamiętywania i uczenia się,
- pobudzenie centralnego ośrodka nerwowego,
- minimalizacja zmęczenia,
- usuwanie stresu wywołanego leczeniem sterydami,
- zmniejszenie senność,
- zwalczanie lęków i depresji,
- obniżanie poziom cukru we krwi i podwyższonego ciśnienie krwi,
- ochrona serce i wątroby przed czynnikami toksycznymi oraz stresowymi,
- zwiększanie wydolność fizycznej i psychicznej,
- poprawa ogólnego stanu zdrowia pacjentów z nowotworami poddawanych radioterapii bądź chemioterapii,
- aktywność estrogenna i gonadotropowa,
- wzmacnianie układu naczyniowo-sercowego,
- zwiększanie odporność organizmu na niekorzystne czynniki środowiskowe, zwiększając jego tolerancję [2].
Ciekawe są wyniki publikacji [5], w której przedstawione zostały wyniki badań przeprowadzonych na grupie studentów trenujących rekreacyjnie. Badanie trwało przez okres ośmiu tygodni. Jedna grupa suplementowała eleuterokok kolczasty, a druga grupa przyjmowała placebo. W wyniku badań stwierdzono, że roślina ta poprawia wytrzymałość oraz funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego oraz pozytywnie zmienia funkcje metaboliczne. Po okresie ośmiu tygodni parametry takie jak: wydolność tlenowa, maksymalna częstotliwość akcji serca (MHR – ang. maximum heart rate), subiektywne odczucie wysiłku włożonego w ćwiczenie RPE (ang.rating perceived exertio), zostały poprawione względem grupy placebo. Jeżeli chodzi o parametry krwi, które podlegały badaniu (GOT, GPT, BUN i kreatyna) nie zauważono znaczących różnic.
Co więcej, w publikacjach zostało udokumentowane, że Eleutherococcus senticosus ma pozytywne działanie na sportowców wykonujących ćwiczenia wytrzymałościowe [3,4]. Przeprowadzane zostały również badania na szczurach i myszach, którym suplementowano eleuterokok kolczasty. Kimura i Sumiyosh sprawdzili jak wpływa suplemantacja roślinny na szczury, które poddawane były treningowi pływackiemu. Wykazali w swoich badaniach, że roślina wydłużyła dystans, który mogły przepłynąć szczury. Zasugerowali, że eleuterokok kolczasty powoduje, że zmęczenie występuję później podczas wykonywanego wysiłku, zmniejszając czas regeneracji komórek NK (ang. natural killer – naturalni zabójcy, których głównymi zadaniami jest uczestnictwo we wczesnych fazach odpowiedzi nieswoistej oraz nadzorze immunologicznym) oraz hamuje wzrost kortyzolu, wywołanego stresem. Kolejne badanie, tym razem, na myszach przeprowadził Huang i inni. Wyniki tego testu sugerują, że suplementacja eleuterokoku kolczastego może złagodzić psychiczne i fizyczne zmęczenie. Ponadto wykazali, że roślina wpływa na obniżenie poziomu trójglicerydów, a więc wykorzystania tłuszczu jako źródła energii, a także opóźnia nagromadzenie azotu mocznikowego we krwi (BUN) i zwiększa dehydrogenazę mleczanową (LDH), co powoduje zmniejszenie gromadzenia się kwasu mlekowego w mięśniach [6].
Na koniec warto wspomnieć, że stosowanie eleuterokoku kolczastego nie zostało zakazane przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski (The International Olympic Committee) i Światową Agencję Antydopingową (World Anti-Doping Agency).
Eleuterokok kolczasty na rynku dostępny jest w postaci herbat, suszu, proszku, tabletek oraz wyciągów. Trzeba jednak pamiętać, że preparaty dostępne na rynku znacznie różnią się jakością i standaryzacją ekstraktu na zawartość składników czynnych. Wybieranie preparatów ze sprawdzonych źródeł to podstawa przy przyjmowaniu suplementów.
Literatura:
- https://npgsweb.arsgrin.gov/gringlobal/taxon/taxonomysearch.aspx?language=en
- Dąbrowska-Bernstein B., Moskalik M., Wydro D., Adaptogeny korygujące reakcję organizmu na stres i zaburzenia homeostazy – pomocą w prewencji chorób cywilizacyjnych Adaptogens correcting body’s response to stress and the disruption of homeostasis – helpful in the prevention of lifestyle diseases.
- Asano, K.T., Miyashi, T.M., Matsuzaka, A., Muramatsu, S. and Kuboyama, M. Effect of Eleutherococcus senticosus extract on human physical working capacity. Plant Med. 3: 175-177, 1986.
- Szolomicki, J., Samochowiec, L., Wojcicki, J., Drozdzik, M. and Szolomicki, S. The influence of active components of Eleutherococcus senticosus on cellular defence and physical fitness in man. Res. 14: 30-35, 2000.
Bardzo interesujący artykuł:)Wpływ rośliny na zdrowie- zbawienny. Dodajmy do tego motywację do działania i sukces gotowy. Jaki preparat byłby najlepszy? Może ktoś coś poleci?
[…] Żeńszeń syberyjski […]